Tuy Mount & Blade là game thuộc thể loại hành động nhập vai định hướng nhưng lại có một nét rất riêng so với các game nhập vai khác bởi hệ thống dàn trận, một hệ thống dường như chỉ có trong game chiến thuật nhưng lại được những người phát triển khéo léo lồng vào trong game khiến game có một sức hút rất mạnh đối với các game thủ, trong Mount & Blade người chơi không những là một người điều khiển quân đội mà còn trực tiếp tham gia chiến đấu, cùng sát cánh với đồng đội của mình chống lại kẻ thù, đây cũng là một điểm được đánh giá rất cao trong Mount & Blade.[5][6][11]

Theo Armağan Yavuz, trò chơi lấy nguồn cảm hứng từ một số game như Sid Meier's Pirates!, The Elder Scrolls II: Daggerfall, Frontier: Elite II, vài tựa game chiến thuật của Koei, cũng như dựa vào những cuốn tiểu thuyết lịch sử hư cấu của nhà văn Bernard Cornwell.[12]

Khi bắt đầu trò chơi, người chơi sẽ được cung cấp công cụ và các tùy chọn để tùy chỉnh nhân vật của mình nhằm tạo một nhân vật phù hợp nhất với sở thích của từng người chơi. Tiếp theo người chơi sẽ lựa chọn giới tính mong muốn và đặc điểm khuôn mặt bằng cách sử dụng một hệ thống tương tự như trong The Sims 2 hay The Elder Scrolls IV: Oblivion,[11][13][14] sau đó trả lời một loạt câu hỏi nhiều lựa chọn về quá khứ của nhân vật, tạo ra các thuộc tính ban đầu của nhân vật.

Tiếp đến người chơi sẽ phải chọn một Class (tầng lớp) cho nhân vật, có 4 sự lựa chọn:

- Hunter (Thợ săn): Sử dụng cung tên điêu luyện phù hợp với các trận "công thành". nhưng độ chuẩn xác của các phát bắn không cao nên khó trúng mục tiêu.

- Sword Man (Kiếm sĩ): Sử dụng thành thạo các loại vũ khí tầm gần như: Kiếm, búa, rìu… nhưng lại có một điểm yếu là rất dễ bị hạ bởi các "giáo binh" khi đang cưỡi ngựa.

- Crossbow Man (Nỏ binh): Sử dụng nỏ là chủ yếu với sức sát thương cao hơn cung tên của thợ săn và độ chuẩn xác cao hơn nhưng "Nỏ binh" lại có một điểm yếu là nạp tên rất chậm nên thường phải sử dụng vũ khí đi kèm.

- Poleam (Giáo binh): Với khả năng sử dụng giáo rất giỏi gây nên một lực sát thương mạnh khi cưỡi ngựa nhưng khi rơi xuống đất thì rất dễ bị đánh bại bởi tốc độ di chuyển chậm và khả năng phòng thủ yếu.

Di chuyển đến các địa điểm hoặc tương tác với các bên khác được thực hiện bằng phương thức trỏ và nhấp (tạm dịch là thể loại game nhấp chuột vào một điểm bất kỳ thường được áp dụng cho các game thuộc thể loại phiêu lưu, nhập vai). Khi chạm trán đối thủ, người chơi có thể cố gắng tránh một cuộc xung đột, hoặc tham gia giao chiến với chúng.[5][14] Trong Mount & Blade mỗi trận đánh đều mang lại giá trị danh tiếng., Tùy theo số lượng và sức mạnh thành viên của mỗi bên. Người chơi dần dần tích lũy danh tiếng, nếu giành được chiến thắng trong trận đấu. Khi danh tiếng ngày càng cao, người chơi sẽ đạt được thứ hạng cao hơn trong game và được các nhà lãnh đạo của một trong năm quốc gia ban cho lãnh địa, thái ấp riêng. Bằng cách trở thành một chư hầu, người chơi có quyền kiểm soát, quản lý và thu thuế từ thái ấp của mình.[6][11] Giải quyết nhiệm vụ hoặc đánh bại đối thủ người chơi sẽ được thưởng điểm kinh nghiệm và sử dụng nó để nâng cao thuộc tính, kỹ năng, và sự thành thạo vũ khí để tiếp tục phát triển nhân vật.[13] Mount & Blade sử dụng thuộc tính ý chỉ ra lệnh mức tối đa của một kỹ năng bắt nguồn từ các thuộc tính: Ví dụ, kỹ năng "lãnh đạo", thể hiện số lượng thành viên trong một nhóm có thể giữa được, không thể nâng lên cao hơn một phần ba thuộc tính cơ bản, "uy tín".[15] Mức độ thành thạo vũ khí cũng có thể được cải thiện theo thời gian bằng cách đánh bại nhiều đối thủ hơn.[16]

Hệ thống chiến đấu

Các trận giao chiến thường diễn ra bốn yếu tố chính: trên bản đồ mở khi hai hoặc nhiều nhóm thù địch gặp nhau, ở các giải đấu được tổ chức trong thành phố, thị trấn, trong các trận công thành là nơi người chơi sẽ tham gia bảo vệ hoặc tấn công một pháo đài, hoặc trong các khu định cư khi một sự kiện phát sinh (giặc cướp tràn vào làng quấy phá, lính canh tóm lấy người chơi đang lén lút vào, hoặc người chơi bị phục kích).[17] Số lượng binh sĩ mỗi bên có thể giữ được giới hạn thông qua kỹ năng "lãnh đạo" và danh tiếng của thủ lĩnh. Những người tham gia trong một trận chiến gồm hai loại: đi bộ và cưỡi ngựa. Người chơi có thể tới bất kỳ hướng nào bằng cách di chuyển chuột cho phù hợp.[18] Với mục tiêu ở xa, game còn cung cấp sẵn cho người chơi vũ khí tầm xa cũng được thực hiện bằng cách sử dụng chuột.[19]

Mức sát thương được xử lý phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Bên cạnh chất lượng của từng loại vũ khí, hiệu quả của nó cũng bị ảnh hưởng bởi kỹ năng của nhân vật với loại vũ khí, và tốc độ của người chơi có liên quan đến mục tiêu: ví dụ, phóng lao trong khi chạy hoặc cưỡi ngựa có khả năng gây tổn hại hơn là đứng yên phóng lao.[20] Hơn nữa, vũ khí có phạm vi nhất định mà có hiệu quả tối thiểu và tối đa, các loại vũ khí khác nhau sẽ có kiểu chơi khác nhau, chẳng hạn như khi sử dụng giáo đâm mục tiêu có cự ly gần thì thiệt hại gây ra rất nhỏ, trong khi đó với cây búa cũng ở cự ly gần thì lại gây thiệt hại cao hơn. Ngay cả tấm khiên cũng có thể bị phá hủy khi gặp phải những lực công kích lớn gây ra bởi những vũ khí hạng nặng như búa, rìu, lao, hay một rừng tên bắn trúng.

Ngoài ra game còn cung cấp cho người chơi một bảng kỹ năng phong phú, đa dạng giúp người chơi tha hồ lựa chọn và chính điều này cũng góp một phần nào đó ảnh hưởng đến tính chiến thuật của người chơi sau này. Nhìn chung mỗi loại nhân vật trong game đều có những điểm mạnh yếu riêng, tạo sự cân bằng khi chơi. Mặc dù vậy game dường như đã phụ thuộc quá nhiều vào ngựa bởi khi có ngựa trong tay người chơi gần như cầm chắc 60~70% phần thắng, phần còn lại phụ thuộc vào tài điều khiển cũng như sự may mắn của người chơi trong trân chiến đó vì khi ấy nếu chẳng may mất ngựa trong quá trình giao chiến thì chắc chắn người chơi sẽ bị một nhóm quân địch sáp lại gần tiêu diệt dứt điểm.

Nói về hệ thống gameplay thì phần này Mount&Blade cũng được cộng đồng nhưng game thủ từng chơi qua đánh giá rất cao bởi độ chân thực của hệ thống này cũng vào loại khá, tuy chưa thể bằng các game do những hãng nổi tiếng phát hành. Chẳng hạn như sức sát thương tùy thuộc vào tốc độ chạy của nhân vật, nhân vật chạy càng nhanh thì độ sát thương càng cao nhất là lúc đang cưỡi ngựa. Lực sát thương đối với quân địch cũng còn tùy thuộc vào điểm tiếp súc giữa cơ thể với vũ khí nếu người chơi đánh chúng vào những điểm nhạy cảm trên cơ thể đối phương có thể hạ gục họ ngay lập tức.